Ewelina Lasota „Kazimiera Dyakowska. Naga. Portret i akt 1959–1966”

Chwalimy się i polecamy: nakładem Muzeum w Gliwicach ukazała się książka o fotografce Kazimierze Dyakowskiej, opracowana przez Ewelinę Lasotę, członkinię Fundacji Kultura Obrazu.

Kazimiera Dyakowska – naga. Portret i akt 1959–1966 to pierwsza publikacja przybliżająca życie i twórczość Kazimiery Dyakowskiej, fotografki związanej z Gliwickim Towarzystwem Fotograficznym. Podzielona na trzy rozdziały opowiada: o wystawie indywidualnej aktu
i porteru kobiecego Impresje dziewczęce, którą Kazimiera Dyakowska zaprezentowała w 1966 roku w Krakowskim Towarzystwie Fotograficznym, wywołując poruszenie w ogólnopolskim środowisku fotoamatorów;
o Gliwickim Towarzystwie Fotograficznym i osobistych relacjach Dyakowskiej z Jerzym Lewczyńskim, Emilem Kuglerem czy Michałem Sowińskim; o prywatnym życiu fotografki, w którym autorka książki szuka impulsów prowadzących do podjęcia tematu kobiecej cielesności.

Kazimiera Dyakowska była związana z Gliwickim Towarzystwem Fotograficznym w latach 1959–1966. To czas, kiedy na łamach prasy popularnej, „Przekroju”, „Zwierciadła” czy tygodnika „Kobieta i Życie”, negocjowany jest wizerunek kobiety nowoczesnej. Ciało kobiece jest estetyzowane, ale według innych kanonów piękna niż przed odwilżą 1956 roku. Wcześniej polityka mobilizacji kobiet na potrzeby runku pracy promowała wizerunek kobiety silnej i sprawnej – atrakcyjnej, ale bez akcentowania takich atrybutów płci, jak talia czy biust. Urodę kobiet zakrywały robocze kombinezony. W połowie lat 50., w związku
z przemianami politycznymi i gospodarczymi, fotografie traktorzystek, spawaczek, murarek zostały zastąpione przez zdjęcia „kociaków”. Dotychczasowy status społeczny został odrzucony na rzecz stanu przejściowego.

Fotografie Kazimiery Dyakowskiej ukazują niepewną konstrukcję owego „pomiędzy”. Bo jeśli dziesięć lat po odwilży jednych jej prace oburzały, to innych cieszył fakt zrzucenia purytańskiej zbroi stalinizmu.

Jej fotografie nawiązują do konwencjonalnych przedstawień w sztuce, utrwalonych przez rzeźbiarzy, malarzy i fotografów, lecz odpowiedzialna jest za nie kobieta – fotografka. Nawet jeśli traktuje kobiece ciało jak materię, której nadaje kształty za pomocą światła, to fotografując, często przesuwa fragmenty ciała w cień. Jakby chciała uwolnić je od kontrolujących spojrzeń. Eksponuje urodę ciała zdrowego, silnego, atrakcyjnego. Tak jak potrafią to robić ci, którzy otarli się o śmierć – sama została ranna we wrześniu 1939 roku i uchodziła w czasie wojny. Dziś,
z punktu widzenia sztuki krytycznej, można by jej zarzucić, że fotografując pewne typy ciała, inne – chore, słabe, stare, niepełnosprawne – skazała na niewidzialność i wykluczenie. Że stworzyła niekompletny rejestr wartości estetycznych, który pomija różnice. Lecz mimo to ów rejestr pozostaje ciekawym punktem odniesienia. Pokazuje, że ciało jest wciąż na nowo społecznie definiowane, a takie kategorie, jak „ładny” czy „brzydki” nie mają stałego charakteru.

Książka oraz wystawa w Czytelni Sztuki (3.12.2021–27.02.2022) bazują na Impresjach dziewczęcych z 1966 roku. Podejmują próbę ukazania Kazimiery Dyakowskiej jako twórczyni, która w latach 60. włączyła się w grę
o wyswobodzenie seksualności kobiet, ukazanie jej bez skojarzeń, bez podtekstów. W grę o sposób widzenia kobiety przez kobietę. O możliwość odsłonięcia ciała w myśl zasady, że być nagą, to znaczy być sobą.

Kazimiera Dyakowska (1909–1999) – fotoamatorka, w latach 1959–1966 członkini Gliwickiego Towarzystwa Fotograficznego. Absolwentka Studium Wychowania Fizycznego przy Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (1931). Wioślarka, pływaczka, narciarka. Sport był jej życiową pasją. Od roku 1961, kiedy w GTF-ie wzięła udział w kursie Witolda Dederki Portret i akt, skoncentrowana głównie na akcie i portrecie kobiecym. Tworzyła fotografie estetyzujące. Zadebiutowała w marcu 1966 roku w Krakowskim Towarzystwie Fotograficznym wystawą indywidualną Impresje dziewczęce (portret – akt), którą do roku 1972 pokazała w kilkunastu miastach, od Gliwic po Gdańsk. Ekspozycja ta wpisała się w ciąg wystaw aktu kobiecego, które zainspirowały KTF do organizowania cyklicznego Ogólnopolskiego Salonu Fotografii Artystycznej „Venus” od 1970 roku. Jej prace znajdują się w zbiorach m.in. Muzeum w Gliwicach, Muzeum Fotografii w Krakowie oraz w kolekcjach prywatnych.

Ewelina Lasota
„Kazimiera Dyakowska. Naga. Portret i akt 1959–1966”

Wydawca: Muzeum w Gliwicach
Seria: Czytelnia Sztuki
Liczba stron: 196
Okładka: miękka, ze skrzydełkami
Projekt graficzny: Katarzyna Wolny-Grządziel
Rok wydania: 2021
ISBN 978-83-958939-6-4

Książka dostępna na stronie Muzeum w Gliwicach: http://muzeum.gliwice.pl/pl/nasza-ksiegarnia/produkt/naga-kazimiera-dyakowska-portret-i-akt-1959-1966

Ateliery 3.0

Ateliery 3.0 to działanie, które zakłada integrację wokół zakładów fotograficznych na terenie miasta Katowice. Polega na wykonaniu fotografii dokumentalnych (witryna, wnętrze), krótkim wywiadzie z właścicielem (rok założenia, krótka historia istnienia zakładu), stworzeniu mapy oraz publikacji materiału w internecie (w duchu filozofii Web 3.0). To także sposób na promocję fotografii rzemieślniczej i tworzenie wirtualnej bazy wiedzy.

Wyniki projektu prezentujemy na stronie internetowej fundacji, profilu FB oraz na instagramie @ostatnie_ateliery

MAPA (pobierz)

ostatnie_ateliery

koordynacja projektu, wywiady: Anka Sielska
fotografie: Barbara Kubska
projekt mapy i skład publikacji: Jan Piechota

Projekt realizowany w ramach programu Mikrogranty Katowice Miasto Ogrodów.

Publikacja – Joanna Helander Baby patrzą. Fotografie 1976–2012

Publikacja prezentująca fotografie Joanny Helander z lat 1976–2012.
Książka towarzyszyła wystawie prezentowanej w ramach Miesiąca Fotografii w Krakowie, w Muzeum Etnograficznym w Krakowie na przełomie maja i czerwca 2019 r.

Wydawca: Fundacja Kultura Obrazu
Wybór i układ fotografii © Joanna Helander
Teksty © Iwona Kurz, Ewelina Lasota, Niclas Östlind
Opracowanie graficzne i skład: Jan Piechota

200 stron, oprawa miękka, 200 x 270 mm
nakład: 500 sztuk
ISBN: 978-83-940993-1-2

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Ostatnie Ateliery – publikacja

Prezentujemy cykl fotografii atelierowych rodziny fotografki Anki Sielskiej, wykonanych w pięciu zakładach fotograficznych mieszczących się na Górnym Śląsku. Fotografie ilustrują tekst „Wszyscy jesteśmy obrazami”, autorstwa filozofki i kulturoznawczyni Anety Kopczackiej.

Publikacja jest częścią projektu „Ostatnie Ateliery”, którego autorką jest Anka Sielska. Projekt jest przedsięwzięciem długoterminowym, którego rezultatem będzie książka zawierająca m. in. rozmowy z właścicielami zakładów fotograficznych.

„Ostatnie Ateliery” (pobierz)

Zachęcamy także do śledzenia etapów pracy nad projektem zamieszczonych na instagramowym profilu: ostatnie_ateliery

Zrealizowano w ramach stypendium Marszałka Województwa Śląskiego w dziedzinie kultury.

„Pod światło” – publikacja

Publikacja prezentuje wybór slajdów z domowych archiwów. Choć fotografie ożywają mocą światła ekranu monitora, ułożone z nich historie zabierają w tę samą podróż, którą dawniej umożliwiał projektor. Podróż wstecz, w głąb pamięci; podświetlone przezrocza wydobywają z jej zakamarków wspomnienia wspólnie spędzonych chwil – wakacji, spacerów, wycieczek. Pełne intensywnych kolorów przywołują modę, fryzury, wystrój mieszkań – dziś nierzadko budzące sentyment. Pytanie: za czym? Co się zmieniło? Jak zmieniliśmy się my sami? Read more

Fotografia przyrody

Publikacja prezentuje cykle fotograficzne zrealizowane przez studentki i studentów trzeciego roku projektowania graficznego, biorących udział w zajęciach prowadzonych przez wykładowców Pracowni fotografii ASP w Katowicach we współpracy z Fundacją Kultura Obrazu.  Read more

Fotografia od święta – publikacja

Przypadające w 2015 roku 150-lecie Katowic powiązaliśmy ze świętami obchodzonymi przez jego mieszkańców: urodzinami, Dniem Kobiet, ślubem, pierwszym dniem szkoły… Fotografie rodzinne, prezentowane w szklanej gablocie eksponowanej na ścianie jednej z katowickich kamienic, przedstawiamy teraz w cyfrowej publikacji.  Read more

Sztuka fotografii – Sztuka przetrwania
Sztuka fotografii – Sztuka przetrwania
Sztuka fotografii – Sztuka przetrwania
Sztuka fotografii – Sztuka przetrwania
Sztuka fotografii – Sztuka przetrwania
Sztuka fotografii – Sztuka przetrwania
Sztuka fotografii – Sztuka przetrwania
Sztuka fotografii – Sztuka przetrwania
Sztuka fotografii – Sztuka przetrwania

Sztuka fotografii – Sztuka przetrwania

Publikacja podsumowująca warsztaty rozwojowe dla kobiet „Sztuka fotografii – sztuka przetrwania”, prezentująca prace uczestniczek projektu. Z jego pomysłodawczyniami, dr Heleną Zakliczyńską i Anką Sielską, rozmawia kuratorka wystawy, Maga Sokalska.  Read more